Mnoge znamenite žene Novog Sada nisu svojim rođenjem dobile status Novosađanke, ali su svojim radom i ugledom svakako zaslužile da se nađu među zaslužnim građankama Novog Sada. Iako su neke od njih provele ceo život u ovom gradu, mnoge počivaju u drugim gradovima, daleko od mesta gde su ostvarile san. Ovu kolumnu posvećujemo upravo svima njima, jer su za nas podjednako važne žene koje su rođene u Novom Sadu kao i one koje su u njega došle i sa sobom donele sve svoje vrednosti koje su nastavile da razvijaju u ovom gradu. Danas pišemo priču o Adel Nemešanji.
Pedagoškinja, prva direktorka novosadske Mađarske kraljevske državne građanske devojačke škole i osnivačica novosadskog ogranka Društva za unapređenje obrazovanja žene – Marija Doroteja. Sve navedeno, pratilo je jedno ime- Adel Nemešanji (1857-1933). Rođena je u Liptosentmiklošu. Školovala se u svom rodnom mestu, Bratislavi i Budimpešti. Godine 1876. primljena je za nastavnicu Devojačke građanske škole u Sekešfehervaru. Za direktorku novosadske Mađarske kraljevske državne građanske devojačke škole, imenovana je 1884. godine.
Melhior Erduhelji u Istoriji Novog Sada pominje Adel Nemešanji kao uspešnu školsku upravnicu. Tako on najpre navodi da je školske 1876/77. otvoren prvi razred Mađarske kraljevske državne građanske devojačke škole. Škola je 1880. imala četiri razreda, četiri redovne i dve pomoćne učiteljice, a 1894. osam „učiteljskih snaga“. Upravnica je bila Adel Nemešanji.
Uspešnost škole, Erduhelji je merio brojem upisanih učenica, pa je tako konstatovao da je njihov broj rastao iz godine u godinu, a uspeh je utoliko bio veći ukoliko se u obzir uzme činjenica da je uporedo radila i Srpska viša devojačka škola, te da su u školi sa nastavom na mađarskom jeziku „veliki broj pitomica…bile Srpkinje i Nemice“.
Pozivajući se na izveštaj senatora Miše Dimitrijevića od 24. januara 1877., Vasa Stajić u Građi za kulturnu istoriju Novog Sada pominje obe novosadske više devojačke škole na način da se vidi da je (i pored mnogobrojnijeg nastavnog kadra i očito sadržajnije nastave u Srpskoj višoj devojačkoj školi) za Mađarsku kraljevsku državnu građansku devojačku školu vladalo veće interesovanje.
O privatnom životu Adel Nemešanji ima malo podataka. Bila je kći Janoša Nemešanjija, kraljevskog savetnika, nadzornika mađarskih i slovačkih škola, uglednog člana novosadske evangelističke zajednice, koji je za zasluge na prosvetnom polju dobio mađarsko plemstvo. Austrijski car i ugarski kralj, Franc Jozef I, odlikovao je 1913. Adel Nemešanji „zlatnim krstom“, a o tome je pisao i novosadski Ženski svet.
Dom Nemešanjijevih se, prema istraživanju Vojislava Puškara, nalazio u današnjoj novosadskoj ulici Petra Drapšina 29. Kuća više ne postoji. Adel Nemešanji je umrla u Novom Sadu, sahranjena je 8. marta 1933. u porodičnoj grobnici Nemešanjijevih na evangelističkom delu groblja u Futoškoj ulici. Danas jedna ulica u novosadskom naselju Veternik nosi njeno ime. Predlog je i da se spomen-ploča postavi u ulici koja nosi njeno ime.
Tekst preuzet iz knjige, Ženska imena Novog Sada
Turistička organizacija Grada Novog Sada
