Korpus pravoslavnih manastira na Fruškoj gori čine: Krušedol, Grgeteg, Staro i Novo Hopovo, Vrdnik, Jazak, Velika Remeta, Mala Remeta, Beočin, Rakovac, Đipša, Privina glava, Kuveždin, Petkovica, Bešenovo i Šišatovac. Oni su neprocenjivo blago srpske kulturne i duhovne baštine, i najvrednije spomeničko blago Fruške Gore. Ovi svedoci vekova stradanja i uzdizanja srpskog naroda predstavljaju mesta vere, duhovnosti i mesta nove lepote koja su nezaobilazni deo turističkih itinerera i pokloničkih putovanja. Danas Vam poklanjamo priču o manastiru Vrdnik – Sremska Ravanica, čija je crkva posvećena Vaznesenju Hristovom.
Ne postoje precizni podaci o osnivanju ovog manastira. Postoji podatak u mineju iz 1589., sačuvanom u manastiru Šišatovac, koji svedoči o njegovom postojanju. Prema istorijskim izvorima, zna se da je postojao sredinom 16. veka i to kao manastir posvećen Sv. Jovanu. Posle velike seobe Srba (1690), ovde dolaze monasi moravske Ravanice, zadužbine kneza Lazara Hrebeljanovića, noseći njegove mošti. Njihovim dolaskom iz Sentandreje, gde su se u seobi prvobitno smestili, crkva se obnavlja, uspostavlja se novo posvećenje – Vaznesenje Hristovo, isto ono koje je imala i zadužbina kneza Lazara. Uspostavlja se i novo ime – manastir Vrdnik ili Sremska Ravanica.
Početkom 19. veka, za vreme mitropolita Stefana Stratimirovića, izgrađena je nova crkva prema projektu Koste Zmijanovića i zahvaljujući trudu graditelja Kornelija Srbina. Barokni, višespratni zvonik iznad priprate, podignut je u isto vreme. Novi, prostrani konaci od kamena zidani su i obnavljani sukcesivno, zahvaljujući prilozima bogatih građana i jerarha sve do kraja 18. i početka 19. veka. Za vreme Drugog svetskog rata manastir je opljačkan, a mnogi rukopisi, knjige i povelje iz bogate riznice su odneti ili uništeni. Tu se, između ostalog, nalazila i Jefimijina Pohvala knezu Lazaru koja se danas čuva u Muzeju Srpske pravoslavne crkve u Beogradu. Kapele Prenosa moštiju Sv.Save, Sv. Petke i Sv. Cara Konstantina i carice Jelene su novijeg datuma.
U manastirskoj bašti se nalazi bista pesnikinje i folkloristkinje Milice Stojadinović Srpkinje (1828 – 1878) koju je, 1912. godine, podigao Odbor srpskih devojaka iz Iriga. Sredinom 18. veka, Stanoje Popović je oslikao ikonostas u staroj crkvi. Izrada ikonostasa i zidnog slikarstva za novu crkvu iz 19. veka poverena je Dimitriju Avramoviću, akademskom slikaru, majstoru prelaznog stila bliskog bečkom nazarenskom stilu i ranom romantizmu koji je, po ugovoru, završio posao za tri godine. Rezbarski radovi na ikonostasu rad su Marka Vujatovića, a pozlata je rad Petra Čotranovića. Ikonostas pleni lepotom i monumentalnošću, a poseduje i jednu osobenost, retku u pravoslavnoj ikonografiji u kojoj se tačno zna redosled ikona, a to je da se među prestonim ikonama nalaze Srbi svetitelji: Sv. Knez Lazar i Sv. Sava. U trpezariji severnog konaka izgrađenog šezdesetih godina 18. veka, Amvrosije Janković je, deceniju kasnije, naslikao poznatu sliku Kosovski boj. Pedesetih godina 19. veka, Petar Čotranović je na istom mestu naslikao sopstvenu verziju Kosovskog boja. Ovu sliku su uništile ustaše početkom Drugog svetskog rata.
U manastiru se neguje uspomena na kneza Lazara, pa je manastirska slava Vidovdan, 28. jun, dan kada je on pogubljen u bici na Kosovu 1389. godine. Kult velikomučenika kneza Lazara ustanovljen je još u 14. veku, a u vrdničkoj Ravanici se neguje od vremena Velike seobe Srba s kraja 17. veka. Tokom Drugog svetskog rata, mošti kneza Lazara prenete su u Beograd i tako spasene od ustaškog uništenja. Danas se nalaze u njegovoj zadužbini, u moravskoj Ravanici. U Vrdničkoj Ravanici se nalazi kivot u kojem se čuva deo moštiju Sv. Kneza Lazara, kao i kivot sa česticama mošti Sv. Anastasije Rimljanke. Sredom i petkom liturgija počinje u 7.00 časova, subotom u 08.00, nedeljom i crkvenim praznicima u 9.00 časova.
Tekst preuzet iz knjige,
Manastiri duhovno blago Fruške gore
Turistička organizacija Grada Novog Sada
