Korpus pravoslavnih manastira na Fruškoj gori čine: Krušedol, Grgeteg, Staro i Novo Hopovo, Vrdnik, Jazak, Velika Remeta, Mala Remeta, Beočin, Rakovac, Đipša, Privina glava, Kuveždin, Petkovica, Bešenovo i Šišatovac. Oni su neprocenjivo blago srpske kulturne i duhovne baštine, i najvrednije spomeničko blago Fruške Gore. Ovi svedoci vekova stradanja i uzdizanja srpskog naroda predstavljaju mesta vere, duhovnosti i mesta nove lepote koja su nezaobilazni deo turističkih itinerera i pokloničkih putovanja. Danas Vam poklanjamo priču o manastiru Privina Glava čija je crkva posvećena Svetim arhanđelima Mihailu i Gavrilu.
Prema predanju, manastir je u 12. veku podigao srpski velikaš Priba ili Priva. Prvi istorijski podaci o manastiru nalaze se u osmanskom dokumentu iz sredine 16. veka. Početkom 17. veka, u Privinoj Glavi je srpski patrijarh Pajsije našao iluminirani psaltir (danas poznat kao Minhenski psaltir) i ostavio zapis koji svedoči o manastiru. Ovaj psaltir ukrašen je minijaturama, nastao krajem 14. veka, jedno vreme je pripadao biblioteci despota Đurđa Brankovića, a pretpostavlja se da ga je u Srem doneo despot Stefan Slepi (Branković), a zatim ga je njegov sin, despot Jovan Branković, poklonio manastiru. Mnoga verovanja da se izgradnja ili obnova Privine Glave može dovesti u vezu sa sremskim Brankovićima, despotom Jovanom i njegovim bratom vladikom Maksimom (15. vek), utemeljena su i na činjenici da su u tom periodu Brankovići vladali tvrđavom Berkasovo u neposrednoj blizini manastira.
Sudbina Minhenskog psaltira, koji je posle sloma osmanske opsade Beča 1688. austrijski oficir odneo sa sobom, svedočanstvo je pljačkanja manastira u ratovima Austrijskog carstva i Otomanske imperije. Zahvaljujući prilozima građana Šida, Šarengrada, Osijeka i Vukovara, nova crkva je podignuta sredinom 18. veka, u vreme mitropolita Pavla Nenadovića koji ju je i osveštao. U isto vreme, izgrađeni su i dvospratni konaci, a nešto kasnije zvonik. Manastir je u Drugom svetskom ratu oštećen i opljačkan. Stradale su riznica i biblioteka gde su čuvani mnogi predmeti i akti neprocenjive vrednosti. Krajem 20. i početkom 21. veka, dograđen je deo konaka, uređeno dvorište i tu su izgrađene crkve: Pokrova Presvete Bogorodice, Svetog Đorđa, Istočnik Presvete Bogorodice i Časnog Krsta. Veliku vrednost Crkve Sv.arhanđela Mihaila i Gavrila predstavlja ikonostas čija je rezbarija, u stilu kasnog baroka 18. veka, rad novosadskog rezbara Arsenija Markovića. Postoje različiti podaci o slikarima zaslužnim za izradu ikonostasa i zidnog slikarstva. Prema knjizi Spomeničko nasleđe Srbije, na osnovu natpisa u pevnicama, oslikavanje ikonostasa i zidne slike uradio je Kuzman Kolarić, slikar manirističko – baroknog stila 18. veka. Prema dokumentaciji Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Novom Sadu, za sadašnji izgled ikonostasa (prema zapisu na ikoni Krunisanje Bogorodice) zaslužan je Andrej Šaltist, a za zidno slikarstvo (u oltaru, naosu, kupoli, priprati, pevničkim pultovima) Kuzman Kolarić. U manastiru se može čuti da je deo Kolarićevih slika kasnije preslikao Jovan Nedeljković. U stalnoj postavci Galerije Matice srpske izložena je ikona iz ovog manastira sa predstavom Uspenja Bogorodice, rad nepoznatog majstora iz sredine 18. veka.
U crkvi se čuvaju mošti Poslednjih Optinskih Staraca (monasi Optinske isposnice kanonizovani za svece), sv. Flavijana (učenik Sv, Kiprijana koga su, kao i njegovog učitelja, pogubili Rimljani u 3. veku) i Svetog Save. Ove relikvije i kopija hilandarske ikone Bogorodice Trojeručice snažan su podstrek vernicima da dođu u manastir i učestvuju u posebnim i opštim liturgijama, akatistima, jeleosvećenju, pogružavanju i drugim ispoljavanjima vere.
Tekst preuzet iz knjige,
Manastiri duhovno blago Fruške gore
Turistička organizacija Grada Novog Sada
