Korpus pravoslavnih manastira na Fruškoj gori čine: Krušedol, Grgeteg, Staro i Novo Hopovo, Vrdnik, Jazak, Velika Remeta, Mala Remeta, Beočin, Rakovac, Đipša, Privina glava, Kuveždin, Petkovica, Bešenovo i Šišatovac. Oni su neprocenjivo blago srpske kulturne i duhovne baštine, i najvrednije spomeničko blago Fruške Gore.
Danas Vam poklanjamo priču o manastiru Jazak čija je crkva posvećena silasku Sv. Duha na apostole (Sv. Trojica, 50. dan posle Vaskrsa).
Istorijski izvori potvrđuju da se, nedaleko od savremenog manastira Jazak, krajem 15. Ili početkom 16. veka, nalazio se Stari Jazak, sa Crkvom Vavedenja Bogorodice, koji je danas u ruševinama. Prema predanju, Stari Jazak je osnovao despot Jovan Branković. Zna se da je sedamdesetih godina 18. veka bio napušten prema uredbi bečkih vlasti o smanjenju monaških zajednica. Ali, pre nego što je zatvoren i kasnije urušen, još početkom 18. veka tu su donete mošti Sv. Cara Stefana Uroša V (Nemanjića), te je manastir postao važan hodočasnički centar. To je bio razlog da se, u blizini stare, izgradi nova crkva koja može da primi mnoštvo hodočasnika i da se gradnja završi sredinom 18. veka. Crkva manastira Novi Jazak je posvećena Sv. Trojici, a ktitori i priložnici su bili građani Baje, Osijeka, Šida, Šašinaca i Novog Sada. Veliki priložnik je bio mitropolit Pavle Nenadović koji je osveštao hram. Novi Jazak je imao konake koji su okruživali crkvu i masivni zvonik dozidan početkom 19. veka, u kojem se nalazila kapela. Nakon nekoliko obnova tokom 19. i početkom 20. veka, manastir Jazak je po izgledu, zemljišnim posedima i bogatstvu koje je čuvao bio jedan od najbogatijih na Fruškoj gori. Kao i većina fruškogorskih manastira, i ovaj je opljačkan i razrušen u Drugom svetskom ratu. Crkva nije sasvim porušena, ali je jedno vreme služila kao konjušnica. Posleratna obnova je trajala decenijama i to u više faza. Danas ovaj manastirski kompleks predstavlja izvanredno skladnu celinu koja pleni urednošću, i u kojoj se nalazi Crkva Sv. Trojice sa masivnim zvonikom, delom okružena spratnim konacima.
Ikonostas nove crkve oslikao je, uz pomoć saradnika, ikonopisac i zoograf Dimitrije Bačević u drugoj polovini 18. veka. Istoričari umetnosti ovu slikarsku celinu, iako “neujednačenog stila i kvaliteta”, smatraju delom izvedenim u “najboljim tradicijama ukrajinskog baroknog manira”. U crkvi nema zidnog slikarstva, osim prikaza svetaca i jevanđelista koje je u pandantifima izveo Pavle Čortanović krajem 19. veka. Pažnju privlače veličanstveno oslikani barokni tronovi iz 18. veka. Ikonu na Bogorodičinom tronu uradio je Teodor Dimitrijević Kračun. Tron Sv.cara Uroša oslikao je, o trošku Mijata Jankovića, slikar koji se potpisao A.S. – verovatno Andrej Šaltist (Saltist). Arhijerejski tron je, o trošku Filipa Popovića, oslikao Grigorije Davidović Opšić. Ikona iz manastira Jazak, sa predstavom Blagovesti, rad je Dimitrija Bačevića iz 1761. Nalazi se u stalnoj postavci galerije Matice srpske u Novom Sadu. Početkom 18. veka, monah Hristofor iz Nerodimlja (blizu Uroševca) je u manastir Stari Jazak doneo mošti Sv. Cara Stefana Uroša V (1337 – 1371), poslednjeg vladara iz loze Nemanjića.
Nakon izgradnje novog manastira, mošti su prenete u novu crkvu koja postaje mesto hodočašća. Mošti cara Uroša su 1942. prebačene su u Beograd i tako sačuvane od uništenja. Danas se nalaze u ovom manastiru. Manastir Jazak čuva uspomenu na Sv. Cara Uroša, Sv. Petku i Jelenu Balšić. U manastirskoj crkvi se čuvaju mošti: Sv. Anastasije Rimljanke, Sv. Nektarija Eginskog, Sv. Petke, Sv. Mardarija Libertvilskog, Sv. Simeona Dajbabskog, Sv. Nikolaja Žičkog, Sv. Mučenika Jerusalimskih iz manastira Sv. Save Osvećenog i Sv. Mučenika Jasenovačkih. Redovna liturgija nedeljom počinje u 9.00, subotom i crkvenim praznicima u 7.00, a večernje svakog radnog dana u 17.00 časova.
Tekst preuzet iz knjige, Manastiri duhovno blago Fruške gore
Turistička organizacija Grada Novog Sada
