„Svetozare srpski sine, ti si dika Vojvodine, kad izvesni kucne čas, zovni samo, evo nas.“
Sa rukom na srcu i pogledom u daljinu Svetozar Miletić po svom duhu i zaveštanju i dalje motri na nas nakon toliko vekova, a mi mu kličemo sa Trga slobode: Svetozare, srpski sine, ti si dika Vojvodine…
Danas se navršava 198 godina od rođenja čoveka čije ime vreme ne sme da pregazi, a reč je o velikom Srbinu Svetozaru Miletiću.
Lik i delo Svetozara Miletića složeni su i široki kao i njegovo srce i biće koje je gorelo za srpsko pitanje, stoga mu posvećujemo naredne redove kako bismo oživeli sećanje na njegovu slavnu biografiju.
Jedne februarske zime (22. februara 1826. godine) u Mošorinu, na svet je došao potomak Simeona i Teodosije Miletić. Ponosni roditelji svom prvencu nadenuli su ime Svetozar Miletić.
Da li su mogli da pretpostave da će njihov sin obeležiti jednu epohu u istoriji srpskog naroda kao srpski advokat, novinar, pisac i najmlađi gradonačelnik u istoriji Novog Sada?
Njegov obrazovni put bio je dug i plodonosan za vreme u kom je živeo. Svetozar Miletić se ubraja u najobrazovanije Srbe sa prostora Vojvodine i šire. Sve je krenulo iz Titela gde je završio osnovnu školu. Njegova želja da postane učen čovek koji će donositi odluke i pripovedati u narodu navela ga je da upiše gimnaziju u Novom Sadu, gde je poneo priznanje najboljeg đaka koga je gimnazija ikada imala.
Po položenoj maturi, upisuje se 1844. godine, na Evangelistički licej u Požunu (današnjoj Bratislavi), a pravo upisuje u Pešti.
U Beču 1854. postaje doktor pravnih nauka, a advokatski ispit polaže dve godine kasnije u Novom Sadu, gde se narednih deset godina sa uspehom bavio advokaturom. Svetozar Miletić bez podrške i pomoći bogatih i plemenitih Srba ne bi imao mogućnost da vidi svet i da se školuje. U znak zahvalnosti Svetozar se po završetku školovanja vraća u rodnu Vojvodinu obogaćen širokim znanjem i željom da pomogne svom narodu.
Njegova aktivna društvene uloga ogledala se u širenju revolucionarnog raspoloženja među Srbima u Vojvodini.
Imao je važnu ulogu na Majskoj skupštini, maja 1848. godine u Sremskim Karlovcima kada je proglašena srpska Vojvodina. Pamtimo ga i kao osnivača Srpske narodne slobodoumne stranke 1861. godine. Njegovo političko delovanje imalo je za cilj da se čuje glas Srba u carstvu Austrougarske i da njegovi naslednici koriste srpski kao maternji jezik. Svoje ciljeve počeo je da realizuje sa pozicije gradonačelnika Novog Sada na čije mesto je izabran 1861. godine. U dva kratka mandata našao se na čelu grada, a zasluge koje nosi su između ostalih: uvođenje srpskog jezika kao zvaničnog, podigao je zdanje Gradske kuće, jedan je od osnivača Srpskog narodnog pozorišta, a u moru zasluga izdvaja se i preseljenje Matice srpske iz Pešte u Novi Sad.
Godine 1866, pokreće kao vlasnik i izdavač, političke novine Zastavu: najznačajniji i najuticajniji list kod Srba u Austro-ugarskoj, on je sa kratkim prekidima, njen dugogodišnji urednik, ali i autor ogromnog broja neprocenjivo vrednih tekstova.
Njegovom uspehu doprinelo je i to što je sarađivao i uživao podršku uglednih ljudi poput Jovana Jovanovića Zmaja, Jakova Ignjatovića, Aleksandra Sandića, Jovana Subotića, Jaše Tomića, Jovana Hadžića i ostalih.
Pored ostvarenog profesionalnog života, bio je i ostvaren roditelj. Imao je kćer Milicu Miletić, udatu Tomić koja je ponosno nosila breme slavnog prezimena. Na svakog koraku u njenom životu osetio se duh i vaspitanje oca Svetozara.
Veliki uspeh koji je imao Miletić u narodu pratili su neprijatelji. Borba za slobodu i identitet za posledicu je imala tamnicu. Prvi put je bio zatvoren 1870. godina. Prva tamnica je potrajala godinu dana i za to vreme njegova slava u narodu je dostigla vrhunac. Po izlasku iz zatvora, politički saborci mu okreću leđa, međutim, narod je ostao na njegovoj strani. Kako je njegov uticaj bivao sve veći, Ugarska vlada je rešila da ga trajno zaustavi. Godine 1876. osuđen je na tamnovanje na šest godina.
Zahvaljujući njegovoj ćerki Milici, odslužio je polovinu svoje kazne i 1879. godine izlazi iz zatvora, vidno slomljen.
Do kraja života Miletić se nije uključivao u politički život.
Poslednje godine svog života proveo je daleko od očiju javnosti, u gradu Vršcu gde je preminuo 4. februara 1901. godine. Sahranjen je na Uspenskom groblju uz reku ljudi koji su se slivali niz ulicu kao suze na licu.
Grad Novi Sad i Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, u skladu sa Državnim programom obeležavanja godišnjica iz istorijskih događaja oslobodilačkih ratova Srbije, organizuju prvo obeležavanje godišnjice rođenja Svetozara Miletića.
Svečana ceremonija će označiti 198 godina od rođenja jednog od najpoznatijih Novosađana i najznačajnijih gradonačelnika u istoriji Novog Sada.
Odbor Vlade Republike Srbije za negovanje tradicije oslobodilačkih ratova Srbije i Grad Novi Sad pozivaju sve građane, poštovaoce lika i dela Svetozara Miletića, da prisustvuju državnoj svečanosti koja će se održati danas, 22. februara na Trgu slobode u Novom Sadu, s početkom u 11.00 časova, kod spomenika Svetozaru Miletiću.
Živeo je smelo i stajao uspravno kada su drugi pokušavali da ugase njegovo srpsko biće. Kroz život se borio svojim stavom, znanjem i neizmernim obrazovanjem. Danas mnoge škole, ustanove, fondacije i ulice nose njegovo ime, a spomen bista u njegovu čast krasi Trg slobode u Novom Sadu. I gotovo dva veka od rođenja Svetozara Miletića, srpski narod i danas stoji ujedinjen pod trobojkom i u srcu nosi reči: “ Složno braćo, samo složno“. |
Pobeda – info
