Korpus pravoslavnih manastira na Fruškoj gori čine: Krušedol, Grgeteg, Staro i Novo Hopovo, Vrdnik, Jazak, Velika Remeta, Mala Remeta, Beočin, Rakovac, Đipša, Privina glava, Kuveždin, Petkovica, Bešenovo i Šišatovac. Oni su neprocenjivo blago srpske kulturne i duhovne baštine, i najvrednije spomeničko blago Fruške Gore. Podaci o manastirima prikupljani su od fruškogorskog monaštva tokom terenskog istraživanja obavljenog u maju, junu i avgustu 2022. godine.
Sistematsko i kritičko istraživanje pravoslavnih fruškogorskih manastira, koje je započeto krajem 18. veka knjigom o manastiru Fenek čiji je autor arhimandrit Vićentije Rakić, traje do današnjih dana. Ovi svedoci vekova stradanja i uzdizanja srpskog naroda predstavljaju mesta vere, duhovnosti i mesta nove lepote koja su nezaobilazni deo turističkih itinerera i pokloničkih putovanja. Danas Vam poklanjamo priču o manastiru Staro Hopovo čija je crkva posvećena Sv. Pantelejmonu.
Prema predanju, manastir Staro Hopovo je podigao despot Đorđe Branković krajem 15. veka ili početkom 16. veka. Postoje mišljenja da su Staro i Novo Hopovo podignuti krajem 15. veka i da je njihov ktitor despot Đorđe Branković (potonji arhiepiskop i mitropolit beogradski i sremski, Maksim). U istorijskim izvorima, Staro Hopovo se pominje u defteru osmanskih Turaka iz 16. veka. Zna se da je prvobitna crkva iz 15. veka posvećena Sv. Nikoli stradala sredinom 18. veka u zemljotresu, a da je ubrzo podignuta nova, od tada posvećena novom patronu – Sv. Pantelejmonu, koju je 1760. osvetio mitropolit Pavle Nenadović. Uz manastirsku crkvu, izgrađen je prizemni konak od opeke. Manastir je tada bio metoh Novog Hopova.
Tokom Drugog svetskog rata, manastirski kompleks je teško oštećen. Obnova Crkve Sv. Pantelejmona i izgradnja konaka pokrenute su 2000. godine, tako da je 2006., u manastiru ponovo započeo monaški život. Uz manastirsku crkvu je, 2010. godine, izgrađen pirg koji ima zvonik, biblioteku i prodavnicu. Manastir Staro Hopovo se nalazi u šumskom predelu izuzetnih prirodnih odlika, u blizini izvorišnog kraka potoka Jelence i još jednog sumporovitog izvora.
Manastirska crkva je imala nekoliko ikonostasa. Do danas su sačuvane dve ikone iz starije crkve (sagrađene pre 1760) za koje se pretpostavlja da su ih radili Stefan Tenecki, Janko Halkozović i možda Nikola Nešković. Ikonostas Crkve Sv. Pantelejmona iz druge polovine 18. veka, imao je bogatu rezbariju u rokoko stilu presvučenu zlatom, rad Tomasa Firtlera. Ikone na tom novom ikonostasu nisu rađene kao jedinstvena celina.
Smatra se da je deo ikona radio Jefrem Isailović, a da su prestone ikone Janka Halkozovića preuzete sa starije ikonostasne pregrade. Hristofer Petrović je u prvoj polovini 19. veka uradio preslikavanje i pozlatu ikonostasa. Još jedno preslikavanje ikonostasa je, početkom 20. veka, bilo povereno Vasi Eškičeviću. Posle razaranja u Drugom svetskom ratu, sačuvano je 28 ikona koje se čuvaju u Riznici Srpske pravoslavne crkve u Sremskim Karlovcima. Savremena kamena ikonostasna pregrada, rad je Stojka Draganića, a ikone poklon Sergeja Konstantina i Pavla Livopoljca, rad su ikonopisačke radionice manastira Grgeteg. Zidne slike, dar porodice Opojević, uradili su Borislav i Marija Živković.
Nedeljom i crkvenim praznicima, liturgija počinje u 9.00, jutrenje je u 6.00, a večernje u 18.00 časova.
Tekst preuzet iz knjige, Manastiri duhovno blago Fruške gore
Turistička organizacija Grada Novog Sada
