Korpus pravoslavnih manastira na Fruškoj gori čine: Krušedol, Grgeteg, Staro i Novo Hopovo, Vrdnik, Jazak, Velika Remeta, Mala Remeta, Beočin, Rakovac, Đipša, Privina glava, Kuveždin, Petkovica, Bešenovo i Šišatovac. Oni su neprocenjivo blago srpske kulturne i duhovne baštine, i najvrednije spomeničko blago Fruške Gore.
Podaci o manastirima prikupljani su od fruškogorskog monaštva tokom terenskog istraživanja obavljenog u maju, junu i avgustu 2022. godine. Sistematsko i kritičko istraživanje pravoslavnih fruškogorskih manastira, koje je započeto krajem 18. veka knjigom o manastiru Fenek čiji je autor arhimandrit Vićentije Rakić, traje do današnjih dana. Ovi svedoci vekova stradanja i uzdizanja srpskog naroda predstavljaju mesta vere, duhovnosti i mesta nove lepote koja su nezaobilazni deo turističkih itinerera i pokloničkih putovanja. Danas Vam poklanjamo priču o manastiru Vranjaš čija je crkva posvećena Sv. Vasiliju Ostroškom.
Pored izvora Vranjaš, čije su vode u antičko doba snabdevale Sirmijum, sagrađena je kapelica posvećena Sv. Vračima, Kozmi i Damjanu. Likovi ovih svetaca – lekara i danas obeležavaju izvor, čiju vodu od davnina narod smatra lekovitom. Iznad izvora je 2014. izgrađena crkva od norveškog belog bora, posvećena Sv. Vasiliju Ostroškom. Ktitor je porodica Milanković, Senka i Milan, a njihova rano preminula kći Milena, živopisana je kao ktitorka koja Sv. Vasiliju predaje maketu hrama.
U hramu su zabeležena imena i drugih priložnika koji su omogućili izradu živopisa, ikonostasa i mobilijara crkve. Manastirski konaci građeni su postupno, a 2018. godine završen je i istočni deo konaka. U manastirskom kompleksu se nalazi i kapela posvećena Sv. Jovanu Šangajskom. Za posetioce koji dolaze po vodu i one koji žele tu da predahnu, izgrađeni su stolovi i klupe koji su zaštićeni od sunca i kiše.
Rezbarija ikonostasa manastirske crkve Sv. Vasilija Ostroškog rad je rezbarske radionice iz Sombora, a ikone na ikonostasu i živopis uradili su Borislav i Marija Živković.
Pored crkvene slave Sv. Vasilija Ostroškog, u manastiru se obeležava Silazak Svetog Duha na Apostole (Duhovi ili Trojice – 50. Dan po Vaskrsu) i Sv. Vrače Kozmu i Damjana. U hramu se čuvaju čestice mošti svetih mučenika iz manastira Sv. Teodosija Velikog iz Judejske pustinje.
Tekst preuzet iz knjige,
Manastiri duhovno blago Fruške gore
Turistička organizacija Grada Novog Sada
