Mnoge znamenite žene Novog Sada nisu svojim rođenjem dobile status Novosađanke, ali su svojim radom i ugledom svakako zaslužile da se nađu među zaslužnim građankama Novog Sada. Iako su neke od njih provele ceo život u ovom gradu, mnoge počivaju u drugim gradovima, daleko od mesta gde su ostvarile san. Ovu kolumnu posvećujemo upravo svima njima, jer su za nas podjednako važne žene koje su rođene u Novom Sadu kao i one koje su u njega došle i sa sobom donele sve svoje vrednosti koje su nastavile da razvijaju u ovom gradu. Danas pišemo priču o Jelici Belović Bernadžikovskoj.
Rođena u Osijeku, Jelica Belović Bernadžikovska (1870-1946) je poznata pedagoškinja koja je postala Novosađanka nakon završetka Prvog svetskog rata. Školovala se u Osijeku, Đakovu i Zagrebu, da bi studije završila na Višoj pedagoškoj školi u Beču i Parizu. Kao pedagoškinja, radila je u Zagrebu, Rumi, Osijeku, Mostaru, da bi u Banjaluci bila postavljena za upravnicu Više devojačke škole. Pedagošku karijeru je nastavila u Državnoj mešovitoj građanskoj školi u Novom Sadu gde je dočekala i penziju.
Jelica Belović Bernadžikovska je književni rad započela 1885., objavljujući prve književne radove u omladinskim listovima. Kao pedagoškinja, bila je saradnica školskih listova koji su štampani u Zagrebu, Sarajevu, Somboru, Sremskim Karlovcima. Pored književnih radova, objavljivala je tekstove o etnologiji, pedagogiji i u inostranim listovima. Zabeleženo je da je bila urednica jednog lista na srpskom jeziku u Austrougarskoj – Narodna snaga.
Njen javni rad na polju etnologije i folkloristike je bio poznat i cenjen, naročito na polju narodnog veza i simbolike narodne ornamentike. Njenom zaslugom, narodni vezovi su sistematizovani i u naučni diskurs je uvedena odgovarajuća terminologija. Kao stručnjak za etnologiju, imala je udela u osnivanju Etnografskog i obrtničko-umetničkog muzeja u Zagrebu. Bila je saradnica austrijskog profesora Fridriha S. Krausa, stručna saradnica etnografskih muzeja u Splitu i Beogradu, kao i počasna članica Bečkog folklornog društva. Jedna je od organizatorki izložbe Srpska žena u Pragu 1910. Događaj je bio povod da se uradi knjiga-spomenica koja sadrži informacije o ženama u srpskom rodu koje su ostavile trag na polju kulture, nauke, pedagogije, filantropije. Radi se o knjizi Srpkinja: njezin život i rad, njezin kulturni razvitak i njezina narodna umjetnost do danas, koju je ona uredila i koja je posvećena Savki Subotić. Fototipsko izdanje ove knjige štampano je sto godina posle prvog izdanja u Banjaluci 2013.
Među najznačajnija dela Jelice Belović Bernadžikovske na polju etnologije i folkloristike spadaju: Građa za tehnološki rječnik ženskog ručnog rada, Muzika i pesma kod Južnih Slovena, Običaji Južnih Slovena, Jugoslovenski narodni vezovi i druga dela. Kao Novosađanka, bila je uticajna članica Narodnog ženskog saveza Kraljevine SHS. Bila je prva intelektualka koja je, pišući o književnom radu Darinke Bulje i Danice Bandić u knjizi Srpkinja: njezin život i rad, njezin kulturni razvitak i njezina umjetnost do danas, definisala žensko pismo.
U Novi Sad je došla tek nakon Prvog svetskog rata i u njemu je živela do smrti. Zna se da je kupila kuću u tadašnjoj Ustavskoj ulici 21 (današnja ulica Pavla Papa) i da je umrla u Ulici Jugoslovenske armije 6 (današnja Jevrejska ulica). Kuća u kojoj je preminula, srušena je zbog izgradnje Srpskog narodnog pozorišta. Sahranjena je na Uspenskom groblju, ali njen grob više nije vidljiv. Zbog toga je, na predlog Kola srpskih sestara Eparhije bačke, 2021. godine na Uspenskom groblju postavljena spomen-ploča koja govori o ovoj znamenitoj Novosađanki. Predlog je da jedna ulica u Novom Sadu dobije njeno ime.
Tekst preuzet iz knjige, Ženska imena Novog Sada
Turistička organizacija Grada Novog Sada
