Patuljast žbun koji zaokuplja veliku pažnju, a raste uglavnom u močvarnim područjima severne hemisfere, u našem narodu, poznat je pod nazivom brusnica. Upotrebljava se u prehrambenoj industriji, ali je njena medicinska učinkovitost izuzetno široka. Brusnica, Vaccinium macrocarpon, pripada porodici Ericaceae, koja obuhvata više od 3500 srodnih vrsta.
Uzgaja se u južnoj Argentini, Čileu i Holandiji. U kanadskoj pokrajini, Britanska Kolumbija, u dolini reke Frejzer, postoje ogromne plantaže na kojima se uzgaja ova biljka. Na toj lokaciji, proizvodi se 95% ukupne kanadske brusnice. Pored ove, velike plantaže se nalaze i u drugim kanadskim pokrajinama kao što su Ontario, Nova Skoša, Kebek, Ostrvo Princa Edvarda itd. Pored Kanade, komercijalni uzgoj je lociran i u Sjedinjenim Američkim Državama. Najveći proizvođači na tom kontinentu su države: Oregon, Masačusets, Viskonsin, Vašington i Nju Džerzi.
Zimzeleni grm brusnice ima gipke grane koje imaju između 15 i 30 cm dužine. Listovi su tamno zelene boje, duguljastog oblika i imaju kratke peteljke. Ono što je za njih karakteristično, tokom zime, ne opadaju. Naličje listova je pepeljasto bele boje, a donji deo je obložen specifičnim voskom koji štiti stome lista od močvarne vode koja ih može zagušiti. Boja cvetova se kreće od roze do ljubičaste, i okrenuti su prema tlu. Cvet ima jedan tučak i osam prašnika. Cvet traje 18 dana, a cveta u periodu od maja do juna. Rađa dva puta godišnje. Svaka stabljika brusnice, godišnje donese i po nekoliko stotina plodova. Okrugli, crveni plod, elipsastog oblika, sadrži sitno seme koje raznose ptice. Tako se vrši razmnožavanje biljke. Plod brusnice je gorko-kiselog ukusa.
Tokom XVII veka, plod brusnice je nazivan „medveđe bobice“, jer je utvrđeno da se njome najčešće hrane medvedi. U Novi Englesku su je u tom periodu, doneli doseljenici. Takođe, na američkom tlu, Indijanci su je koristili u ishrani, kao lek, ali i kao boju za odeću. Zvali su ih pakimintzen ili sasemineash. Sok od brusnice je korišten za lečenje opekotina, psorijaze, različitih rana, rana i kožnih bolesti. Američki domoroci, preuzeli su korišćenje brusnice u ishrani. Po istorijskim zapisima, prva farma uzgoja brusnice osnovana je u Severnoj Americi 1816. godine. Od tad, u SAD, brusnica je deo tradicionalne božićne trpeze. Godišnje se pojede više od 200.000 tona brusnica (od toga 20% tokom Nedelje zahvalnosti). Dokazi o prvoj isporuci na Evropsko tlo, zapisani su tokom dvadesetih godina XVIII veka.
Najpoznatije su četiri vrste: američka, Vaccinium macrocarpon, evroazijska, Vaccinium oxycoccos, koja raste na vlažnim staništima sa stalnim prisustvom vode, Vaccinium microcarpum, koja je takođe evroazijska vrsta, ali s obzirom da su plodovi sitni i nema ih puno, nije isplativa za uzgoj. Četvrta vrsta je karakteristična za jugoistični deo Amerike i za istočnu Aziju, Vaccinium erythrocarpum, koja zbog činjenice da je omiljena hrana medvedima, nosi naziv medveđa bobica.
Brusnica je niskokalorična biljka. Najviše sadrži vode, oko 87%. Bogata je mineralima kao što su kalijum, kalcijum, mangan, fosfor i gvožđe, i prepuna je A, C i E vitamina. Ono što je bitno svima koji vode računa o ishrani, ne sadrži holesterol. Ono što ovom voću daje crvenu boju, jesu anticijanini koji sprečavaju oksidativno oštećenje endotelnih ćelija. Preko njih se razmenjuju različite materije i gasovi između krvi i ćelija tkiva koja se nalaze oko kapilara. Brusnica blagotvorno deluje kod snižavanja krvnog pritiska jer sadrže nizak nivo natrijuma. Na probleme urinarnog trakta, sok od ovog voća ima brojne pozitivne efekte, mada su istraživanja još uvek u toku. Utvrđeni su brojni pozitivni efekti protiv bakterije, ešerihije koli, jer onemogućavaju njeno delovanje na površinskom sloju materice i bešike. Infekcija koju ova bakterija izaziva je jedan od glavnih uzroka bolesti raka čeluca i čira.
Nova klinička ispitivanja pokazala su da, konzumacijom soka od brusnice tokom 8 nedelja dva puta dnevno, može da dovede do smanjenja stope infekcije bakterijama čak i do 20%, kada su u pitanju odrasli korisnici.
Takođe, blagotvorna je za srce i krvne sudove jer se njenom konzumacijom smanjuje rizik dobijanja različitih bolesti srca i krvnih sudova. Ima sposobnost da blokira oksidaciju nekih lipoproteina, i na taj način može ublažiti pojavu srčanog udara. Konzumiranje brusnice utiče i na smanjenje bakterija u usnoj duplji kao i smanjenju naslaga na zubima.
Najčešće se koristi u sirovom stanju, kao sok i kao ekstrakt, a u prehrambenoj industriji je čest sastojak pekmeza, raznih pita i drugih slatkih specijaliteta. Međutim, najviše koristi od nje imamo ako je u organizam unosimo u sirovom stanju. Nekim istraživanjima je utvrđeno da pojedina jedinjenja brusnice imaju zaštitnu ulogu kod kancerogenih obolenja. Takođe, veoma je dobar saveznik u prevenciji prilikom stvaranja kamena u bubregu.
Ono što je specifično kod ovog voća, ukoliko jedete namirnice životinskog porekla, brusnica pomaže da se dobre bakterije unesu u probavni sistem. Proantocijanidini tipa A (koji se nalaze samo u brusnicama), mogu da pomognu u smanjenju loših mikroba nastanjenih u debelom crevu. Kao bogat izvor antioksidanata, imaju korisna vlakna koja potpomažu varenje, a korisne su i kod napora u gubitku težine. Jedna šolja sirovih brusnica sadrži samo 46 kalorija i nijedan gram masti.
Čaj od brusnice je blagotvoran kod mnogih tegoba, posebno onih vezanih za urogenitalni trakt. Odličan je laksativ. Pomaže u stabilizaciji digestivnog trakta. Izuzetno odgovara dijabetičarima jer utiče na regulaciju šećera u krvi. Redovnom primenom, dovodi do izbacivanja nakupljenih toksina u telu. Na taj način utiče na lečenje raznih obolenja kože i očiju.
Generalno gledano, brusnica pomaže u lečenju: bolesti oka, koristi se kao prevencija karcinoma dojke, debelog creva i želuca, kao pomoćno sredstvo kod mnogih kardiovaskularnih bolesti, čira na želucu, bolesti zuba, različitih bakterijskih i gljivičnih infekcija. Ujedno, njenom upotrebom jača se celokupna otpornost organizma.
Sok od brusnice ima antimikrobno, diuretičko i protivupalno dejstvo. Ne korsiti se samo u prevenciji i lečenju urogenitalnih infekcija, već i kao tonik i kao lek protiv gripe. Često se preporučuje i za smanjenje hipertenzije. Redovna konzumacija soka značajno smanjuje rizik od mogućnosti trovanja hranom.
Što se tiče neželjenih efekata, razumna upotreba brusnice, nije zabeležila nikakve efekte koji bi mogli škoditi našem zdravlju. Ipak, čaj ili sok u kombinaciji sa lekovima, morate pažljivo konzumirati uz konsultaciju sa lekarom. Može doći do usporene resorpcije određenih lekova, naročito preparata gvožđa. Zato se preporučuje pauza od 30 minuta između uzimanja lekova i upotrebe čaja.
Trudnice i dojilje mogu konzumirati čaj od lista brusnice ali u nekom kraćem vremenskom intervalu, uz obaveznu konsultaciju sa svojim lekarom. Takođe, upotreba čaja se ne preporučuje deci mlađoj od 12 godina. Osobe sa dijabetesom moraju pripaziti da ne konzumiraju sok dodatno zaslađen šećerom. Takođe, ne preporučuje se upotreba ukoliko uzimaju lek Varfarin.
pobeda info
