Kreativnost je oduvek bila prisutna kod čoveka. Iz kreativnosti i želje da se prenese pojava viđena u stvarnosti iznedrilo se slikarstvo. Kroz vekove je slikarstvo važilo za najcenjeniji vid umetnosti, javljalo se u različitim pravcima, a mnogi uticajni slikari potekli su sa naših prostora. Uroš Predić, Pavle Jovanović, Nadežda Petrović, Đura Jakšić, Sava Šumanović, Vladimir Veličković, samo su neka od velikih imena slikara. Među slavnima u srpskoj umetnosti, upisao se i naš današnji junak, koji je obeležio svoje vreme izuzetno vrednim likovnim ostvarenjima, a u pitanju je srpski akademski slikar, Pavle Simić.
Na današnji dan, 17. januara 1876. godine umro je srpski slikar Pavle Simić, koji je najviše oslikavao ikonostase, uglavnom na prostoru današnje srpske Vojvodine. Najpoznatija dela: „Majska skupština 1848.“, „Ilija Birčanin predaje harač“, „Hadži-Ruvim“, „Hadži-Đera“, „Nemanjina smrt“, „San sv. Save“, portreti „St. Jovanović“, „J. Probojčević“, „Milica Stojadinović Srpkinja“, „Žena s belim okovratnikom“.
Počnimo od početka: život i delo Pavla Simića.
Pavle Simić je istaknuti srpski akademski slikar 19. veka. Njegov umetnički opus sastaji se od portreta, religiozne i istorijske kompozicije. Bio je jedan od vodećih predstavnika srpskog bidermajera i nazarenskog slikarstva.
Rođen je u Novom Sadu, 1818. godine od oca Jovana i majke Ane. Detinjstvo mu je obeležilo prerana očeva smrt, iz tih razloga majka Ana, sa sinovima odlazi put Kažinje. Tamo joj topao dom i dalju brigu o deci preuzima otac, deda našeg junaka Pavla, koji je bio paroh.
Osnovnu školu završava u Subotica, a dalje obrzovanje nastavlja u gumnaziji u istom gradu. Kao dete je imao priliku da u pravoslavnoj crvki u Kanjiži vidi ikonostas baroknog slikara, Teodora Ilića Češljara, koje je ostavio na njega dubok utisak.
Osnovna slikarska znanja stiče u svom rodnom gradu kod italijanskog slikara Alojza Kastanje. Nakon izvesnog vremena (1837.) upisuje se na Likovnu akedemiju u Beč. Studirao je na odseku istorijskog slikarstva do 1841. godine. Po završetku studija vraća se za Novi Sad gde je živeo do kraja života. U radnoj biografiji upisano je da je slikao portrete i ikone, a kasnije, njegov potpis ostavlja na oltarskim slikama kao i značajnim istorijskim kompozicijama.
Radio je veliki broj portreta ( portret Probojčevića, Žena sa belim okovratnikom, Muškarac sa belim prslukom, Milica Stojadinović-Srpkinja ).
U crkvenom slikarstvu bio je pod velikim uticajem bečkih nazarena. Prvo je slikao pojedinačne ikone, a kasnije je dobio mnoge porudžbine za ikonostase, uglavnom u Vojvodini ( manastir Kuveždin, Nikolajevska crkva u Novom Sadu, Saborna crkva u Somboru i dr.). Naslikao je i niz vrlo značajnih istorijskih kompozicija ( Majski sabor 1848., Ilija Birčanin predaje harač, Hadži Ruvim i Hadži Đera ).
Iskorak u njegovom poslu desio se maja 1848. godine kada je na platnu zabeležio istorijski trenutak po kome je, između ostalog, vekovima kasnije, prepoznatljiv. Reč je o delu na pod imenom „Majska skupština“.
Delo je nastalo kao prikaz jednog od najznačajnijih događaja za Srbe. Naime, događajem koji je započeo 1. maja 1848. godine u Sremskim Karlovcima, proglašena je autonomija srpske oblasti (Vojvodine) unutar Austrijskog carstva. Slika ove dugogodišnje borbe za samostalnost nastala je u manastiru Kuveždin, a danas čini stalnu postavku Galerije Matice srpske.
Na slici je verodostojno predstavljeno zasedanje skupštine, a u veličini slikarskog platna od 88 × 115,5 centimetara mogu se uočiti likovi nekih od najznačajnijih učesnika skupštine tako savršeno načinjeni da se njihova mimika gotovo može osetiti.
Ovo delo prati intrigantna prošlost. Naime, Pavle Simić je „Majsku skupštinu“ naslikao na nagovor vladike Nikanora Grujića, i to u manastiru Kuveždinu, gde je prebegao iz bombardovanog Novog Sada. Međutim, to njegovo delo nije bilo poznato javnosti sve do druge polovine 20. veka. Jer, 1863. godine novosadski živopisac je želeći da učestvuje u obnovi ideje srpske samostalnosti, lično odneo sliku u Beč i predao je čuvenom tamošnjem litografu Jozefu Antonu Baueru radi litografisanja. Štampana je tada i objava o tom činu, a potom je slika najverovatnije ostala u Beču kao zalog zbog Simićeve nemogućnosti da isplati troškove za taj posao. I od tad joj se gubi svaki trag. Šezdesetih godina 20. veka, istoričar umetnosti Pavle Vasić prvi put posle mnogo godina pominje Simićevu sliku u tekstu objavljenom u listu „Politika”, navodeći da je za nju čuo od Stojana Vujičića, poznatog srpskog književnika koji je živeo i radio u Mađarskoj. Od tada se o njoj sve više govori i piše. Na kraju se i samom delu ušlo u trag, odnosno utvrđeno je da se nalazi u Bauerovoj zaostavštini, koja je između dva rata završila u mađarskoj prestonici i gde se vodila kao – njegov rad. Konačno, u sklopu ugovora o međumuzejskoj razmeni između Mađarske nacionalne galerije u Budimpešti i Galerije Matice srpske, „Majska skupština“ stiže 1976. godine u Novi Sad, postaje vlasništvo Galerije Matice srpske i od tada se nalazi u stalnoj postavci slikarstva 20. veka. Ovo delo predstavlja najbolji vizuelni dokument najznačajnijeg političkog događaja 19.veka u životu srpskog naroda u Habzburškoj monarhiji – trenutak stvaranja Srpske Vojvodine
Pavle Simić preminuo je 17. januara 1876. godine. Iza sebe je ostavio suprugu Jelisavetu i ćerku Milevu Simić i veliki broj značajnih slikarskih dela. Njegov večni dom nalazi se na Almaškog groblju u Novom Sadu, a danas, jedna ulica nosi njegovo ime.
Pavle Simić je ostavio neizbrisiv trag u istoriji Srpske Atine i našeg naroda te ga se gore ispisanim redovima sećamo uz dužno poštovanje.
Izdvajamo: Mileva Simić, poznata i priznata učiteljica, književnica, nastavnica i prevodilac, bila je naslednica Pavla Simića. Odrasla u porodici intelektualaca onoga vremena, za svoj narod je dosta učinila i pomerila granice. Za svoj književni i pedagoški rad odlikovana je od strane kralja Aleksandra Karađorđevića ordenom „Jugoslovenske Krune 1. Stepena“. Uz svoju tetku Dafinu Nanu Natošević, osnovala je prvu žensku organizaciju u Novom Sadu poznatu pod imenom „Dobrotvorna zadruga Srpkinja Novosatkinja“.
Pobeda – info
