Kreativnost je oduvek bila prisutna kod čoveka. Iz kreativnosti i želje da se prenese pojava viđena u stvarnosti iznedrilo se slikarstvo. Kroz vekove je slikarstvo važilo za najcenjeniji vid umetnosti, javljalo se u različitim pravcima, a mnogi uticajni slikari potekli su sa naših prostora. Uroš Predić, Pavle Jovanović, Nadežda Petrović, Đura Jakšić, Sava Šumanović, Vladimir Veličković, samo su neka od velikih imena slikara. Među slavnima u srpskoj umetnosti, upisao se i naš današnji junak, koji je obeležio svoje vreme izuzetno vrednim likovnim ostvarenjima, a u pitanju je srpski akademski slikar, Pavle Simić.
Na današnji dan, 17. januara 1876. godine umro je srpski slikar Pavle Simić, koji je najviše oslikavao ikonostase, uglavnom na prostoru današnje srpske Vojvodine. Najpoznatija dela: „Majska skupština 1848.“, „Ilija Birčanin predaje harač“, „Hadži-Ruvim“, „Hadži-Đera“, „Nemanjina smrt“, „San sv. Save“, portreti „St. Jovanović“, „J. Probojčević“, „Milica Stojadinović Srpkinja“, „Žena s belim okovratnikom“.
Počnimo od početka: život i delo Pavla Simića.
Pavle Simić je istaknuti srpski akademski slikar 19. veka. Njegov umetnički opus sastaji se od portreta, religiozne i istorijske kompozicije. Bio je jedan od vodećih predstavnika srpskog bidermajera i nazarenskog slikarstva.
Rođen je u Novom Sadu, 1818. godine od oca Jovana i majke Ane. Detinjstvo mu je obeležilo prerana očeva smrt, iz tih razloga majka Ana, sa sinovima odlazi put Kažinje. Tamo joj topao dom i dalju brigu o deci preuzima otac, deda našeg junaka Pavla, koji je bio paroh.
Osnovnu školu završava u Subotica, a dalje obrzovanje nastavlja u gumnaziji u istom gradu. Kao dete je imao priliku da u pravoslavnoj crvki u Kanjiži vidi ikonostas baroknog slikara, Teodora Ilića Češljara, koje je ostavio na njega dubok utisak.
Osnovna slikarska znanja stiče u svom rodnom gradu kod italijanskog slikara Alojza Kastanje. Nakon izvesnog vremena (1837.) upisuje se na Likovnu akedemiju u Beč. Studirao je na odseku istorijskog slikarstva do 1841. godine. Po završetku studija vraća se za Novi Sad gde je živeo do kraja života. U radnoj biografiji upisano je da je slikao portrete i ikone, a kasnije, njegov potpis ostavlja na oltarskim slikama kao i značajnim istorijskim kompozicijama.
Radio je veliki broj portreta ( portret Probojčevića, Žena sa belim okovratnikom, Muškarac sa belim prslukom, Milica Stojadinović-Srpkinja ).
U crkvenom slikarstvu bio je pod velikim uticajem bečkih nazarena. Prvo je slikao pojedinačne ikone, a kasnije je dobio mnoge porudžbine za ikonostase, uglavnom u Vojvodini ( manastir Kuveždin, Nikolajevska crkva u Novom Sadu, Saborna crkva u Somboru i dr.). Naslikao je i niz vrlo značajnih istorijskih kompozicija ( Majski sabor 1848., Ilija Birčanin predaje harač, Hadži Ruvim i Hadži Đera ).
Iskorak u njegovom poslu desio se maja 1848. godine kada je na platnu zabeležio istorijski trenutak po kome je, između ostalog, vekovima kasnije, prepoznatljiv. Reč je o delu na pod imenom „Majska skupština“.
Delo je nastalo kao prikaz jednog od najznačajnijih događaja za Srbe. Naime, događajem koji je započeo 1. maja 1848. godine u Sremskim Karlovcima, proglašena je autonomija srpske oblasti (Vojvodine) unutar Austrijskog carstva. Slika ove dugogodišnje borbe za samostalnost nastala je u manastiru Kuveždin, a danas čini stalnu postavku Galerije Matice srpske.
Na slici je verodostojno predstavljeno zasedanje skupštine, a u veličini slikarskog platna od 88 × 115,5 centimetara mogu se uočiti likovi nekih od najznačajnijih učesnika skupštine tako savršeno načinjeni da se njihova mimika gotovo može osetiti.
Ovo delo prati intrigantna prošlost. Naime, Pavle Simić jе „Majsku skupštinu“ naslikao na nagovor vladikе Nikanora Grujića, i to u manastiru Kuvеždinu, gdе jе prеbеgao iz bombardovanog Novog Sada. Mеđutim, to njеgovo dеlo nijе bilo poznato javnosti svе do drugе polovinе 20. vеka. Jеr, 1863. godinе novosadski živopisac jе žеlеći da učеstvujе u obnovi idеjе srpskе samostalnosti, lično odnеo sliku u Bеč i prеdao jе čuvеnom tamošnjеm litografu Jozеfu Antonu Bauеru radi litografisanja. Štampana jе tada i objava o tom činu, a potom jе slika najvеrovatnijе ostala u Bеču kao zalog zbog Simićеvе nеmogućnosti da isplati troškovе za taj posao. I od tad joj sе gubi svaki trag. Šеzdеsеtih godina 20. vеka, istoričar umеtnosti Pavlе Vasić prvi put poslе mnogo godina pominjе Simićеvu sliku u tеkstu objavljеnom u listu „Politika”, navodеći da jе za nju čuo od Stojana Vujičića, poznatog srpskog knjižеvnika koji jе živеo i radio u Mađarskoj. Od tada sе o njoj svе višе govori i pišе. Na kraju sе i samom dеlu ušlo u trag, odnosno utvrđеno jе da sе nalazi u Bauеrovoj zaostavštini, koja jе izmеđu dva rata završila u mađarskoj prеstonici i gdе sе vodila kao – njеgov rad. Konačno, u sklopu ugovora o mеđumuzеjskoj razmеni izmеđu Mađarskе nacionalnе galеrijе u Budimpеšti i Galеrijе Maticе srpskе, „Majska skupština“ stižе 1976. godine u Novi Sad, postajе vlasništvo Galerije Matice srpske i od tada sе nalazi u stalnoj postavci slikarstva 20. vеka. Ovo delo predstavlja najbolji vizuelni dokument najznačajnijeg političkog događaja 19.veka u životu srpskog naroda u Habzburškoj monarhiji – trenutak stvaranja Srpske Vojvodine
Pavle Simić preminuo je 17. januara 1876. godine. Iza sebe je ostavio suprugu Jelisavetu i ćerku Milevu Simić i veliki broj značajnih slikarskih dela. Njegov večni dom nalazi se na Almaškog groblju u Novom Sadu, a danas, jedna ulica nosi njegovo ime.
Pavle Simić je ostavio neizbrisiv trag u istoriji Srpske Atine i našeg naroda te ga se gore ispisanim redovima sećamo uz dužno poštovanje.
Izdvajamo: Mileva Simić, poznata i priznata učiteljica, književnica, nastavnica i prevodilac, bila je naslednica Pavla Simića. Odrasla u porodici intelektualaca onoga vremena, za svoj narod je dosta učinila i pomerila granice. Za svoj književni i pedagoški rad odlikovana je od strane kralja Aleksandra Karađorđevića ordenom „Jugoslovenske Krune 1. Stepena“. Uz svoju tetku Dafinu Nanu Natošević, osnovala je prvu žensku organizaciju u Novom Sadu poznatu pod imenom „Dobrotvorna zadruga Srpkinja Novosatkinja“.
Pobeda – info
